 |
 |
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ] szemu[32]. Do tego rodzaju fałszerzy, o wprost genialnych umiejętnościach imitatorskich, nale\ał słynny Holender Jan van Meegeren, który wypuścił w świat kilka nowych obrazów znanego malarza Vermeera i nie mniej słynnego Halsa[33]. Wykonane przez Van Meege- rena obrazy Uczniowie z Emaus i Ostatnia Wieczerza zostały tak wspaniale podrobione, i\ rzekome autorstwo Vermeera nie budziło zastrze\eń największych ekspertów. Przeko- nanie o autentyczności tych dzieł było tak wielkie, \e Van Meegeren musiał udowodnić swoje fałszerstwo, malując ju\ w więzieniu nowego Vermeera, tym razem obraz zatytuło- wany Jezus wśród uczonych w Piśmie. I mimo i\ sąd wydał wyrok w tej sprawie, wielu znawców sztuki upiera się wcią\ przy autentyczności wykonanych przez Van Meegerena Vermeerów . Na szczęście takich genialnych fałszerzy, jak Van Meegeren, jest niewielu. Inni popeł- niają zazwyczaj jakiś błąd, który zostaje wykryty przy naukowo przeprowadzonej eksper- tyzie. Ale nie łudzcie się, dobrze wykonanego falsyfikatu \aden, nawet wybitny znawca nie odró\ni od oryginału na pierwszy rzut oka. Aby sprawdzić autentyczność dzieła sztuki, trzeba je niekiedy poddać bardzo długiej i dokładnej analizie naukowej, prześwietlić promieniami rentgena, dokonać analizy spektralnej, badać skład chemiczny farb u\ytych do obrazu, podkład; grafolodzy badają dokładnie podpis mistrza, historycy sztuki styl i ruchy pędzla charakterystyczne dla ka\- dego malarza. Lecz mimo tych wszystkich zabiegów nie zawsze udaje się rozproszyć wątpliwości. Do dziś w najznakomitszych galeriach są obrazy, których autorstwa nie da się z całą pewnością ustalić. A co dopiero mówić o zwykłym kustoszu galerii, który dla stwierdzenia autentyczności obrazu ma do dyspozycji co najwy\ej lupę lub mikroskop, a dokonanie najprostszej analizy chemicznej budzi w nim lęk przed zniszczeniem lub uszkodzeniem dzieła sztuki. Druga kategoria fałszerzy to ci, którzy kopiują ju\ istniejące dzieła sztuki i sprzedają je jako oryginały. I w tej grupie istniało i istnieje wielu wybitnie uzdolnionych fałszerzy. Dlatego co jakiś czas świat historyków sztuki prze\ywa sensację: okazuje się, \e dwóch wybitnych kolekcjonerów, a niekiedy dwie galerie w ró\nych krajach posiadają dwa iden- tyczne obrazy tego samego mistrza. Który z nich jest kopią, a który oryginałem? I znowu rozstrzyga ekspertyza naukowa. Jest ona najczęściej niezawodna tam, gdzie w grę wchodzą obrazy dawnych mistrzów. Były one często malowane na deskach, a trudno podrobić stare drewno, gdy\ ma charak- terystyczne spękania, spowodowane upływem czasu. Fałszerze posługują się więc obra- zami mniej znanych malarzy z tej samej epoki, w której \ył autor podrabianego przez nich dzieła. Lecz promienie rentgena łatwo wykrywają fałszerstwo. Poza tym dawni malarze u\ywali farb, których skład chemiczny niekiedy bywał ich tajemnicą; analiza chemiczna zdemaskuje fałszerza. Ale jak rzecz się przedstawia ze współczesnymi malarzami, których obrazy tak\e uzy- skują wysokie ceny? Ile krą\y po świecie fałszywych obrazów Van Gogha[34], Utrilla[35], Renoira, Picassa i wielu, wielu innych? Jak je rozpoznać, skoro malarze ci u\ywali farb dostępnych ka\- demu i dzisiaj, malowali na płótnie lub na papierze dostępnym i dzisiaj? Niekiedy nie na wiele się zdaje analiza rentgenologiczna, analiza farb i podkładu, analiza grafologiczna podpisu mistrza, bo bywało i tak, \e na przestrzeni lat mistrz wielokrotnie zmieniał swój podpis. Nawet odwołanie się do samego mistrza (jeśli jeszcze \yje), aby stwierdził, który obraz on namalował, a który jest falsyfikatem, niewiele pomaga. Na procesach o fałszer- stwo malarze, których obrazy podrabiano, nie umieli autorytatywnie stwierdzić: ten obraz ja malowałem, a ten jest falsyfikatem. Tak było na procesie słynnej fałszerki Claude La- tour, która podrabiała obrazy Utrilla. Sam Utrillo nie mógł z całą pewnością wskazać, które obrazy on malował, a które są sfałszowane. Podobnie malarz Maurice de Vla- minck[36] nie umiał rozstrzygnąć, które z prac sygnowanych jego nazwiskiem są falsy- fikatami. Rzecz jasna, \e i w tej dziedzinie naukowa ekspertyza udoskonala wcią\ metody i raz po raz demaskuje fałszerzy. Wielkie znaczenie dla odkrycia falsyfikatów ma tak zwana ana- liza porównawcza, bardzo drobiazgowa i \mudna. Nie zdoła jej dokonać \aden kustosz z prywatnej galerii. W przypadku gdy zrodzą się w nim wątpliwości, musi odwołać się do ekspertów, których zatrudniają ogromne muzea, takie jak na przykład Luwr. Nie dziwcie się więc, \e ani ja, ani kustosz pan Durant nie mogliśmy dać baronowi de Saint-Gatien zdecydowanej odpowiedzi. ROZDZIAA PITY CO WIEMY O IMPRESJONIZMIE " TAJEMNICZY PAN FRANCOIS BURGES " DOMYSAY W SPRAWIE FANTOMASA " MADAME EVELINE OFIAROWUJE POMOC " PRZYBYCIE DETEKTYWA " KTO JEST PYSZAAKIEM " OD CZEGO S DETEKTYWI " PIGEON SKAADA MI WIZYT " CZY BARON JEST ZAODZIEJEM " NARADA Z YVONNE " LIST OD FANTOMASA Czy lubicie współczesne malarstwo? Albo zapytam inaczej: czy przemawia ono do Was, budzi Wasze zainteresowanie? A mo\e nale\ycie do tej dość licznej rzeszy ludzi, którzy współczesne malarstwo uwa\ają za dziwactwo? W galerii Zamku Sześciu Dam znajdowały się dzieła sztuki nowo\ytnej. Najstarsze ob- razy pochodziły z końca ubiegłego stulecia, z okresu impresjonizmu. Najmłodsze po- wstały w latach dwudziestych naszego stulecia. Nale\ały do nich płótna Picassa, Cha- galla[37], Paula Klee[38]. Zobaczyłem równie\ kilka wspaniałych płócien Salvadora Dali[39]. Nie jestem pewien, czy wszystkie te obrazy obudziłyby w Was zachwyt albo znalazłyby w Waszych oczach uznanie. A jednak setki turystów przybywało do Zamku Sześciu Dam przede wszystkim po to, aby obejrzeć znajdujące się w galerii obrazy. Niektóre z tych płócien, aczkolwiek malowane przez artystów współczesnych, osiągnęłyby zapewne za- wrotne sumy na międzynarodowych aukcjach dzieł malarskich. Dlaczego? Niekiedy mówi się, \e zwykły szary człowiek woli oglądać obrazy starych mi- strzów, zaś nowoczesne malarstwo wydaje mu się niezrozumiałe. Czy tak jest naprawdę? Współczesne malarstwo wymaga od odbiorcy pewnego przygotowania. Zmusza ono rów- [ Pobierz całość w formacie PDF ] |