 |
 |
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ] zatrważające. Włochy głodowały, pomoc aliancka nie napływała. Rząd Parne go był nieudolny. Latem 1945 r. pod pretekstem rozliczeń z b. faszystami partyzanci komunistyczni wymordowali ok. 50 tyś. osób, często nie mających z faszyzmem nic wspólnego (w tym licznych księży). Pod koniec 1945 r. w wyniku przesunięć w koalicji na czele rządu stanął de Gasperi, twórca odrodzonych Włoch powojennych. Do Włoch napływać zaczęła żywność z USA, rozpoczęła się odbudowa. Nie przeprowadzono natomiast szerszej defaszyzacji. Jedynie nieliczni hierarchowie" faszystowscy zostali skazani (np. marsz. Rodolfo Graziani, zbrodniarz wojenny, który przesiedział w więzieniu tylko parę lat). Ostrze sporów stanowił problem instytucjonalny" - kwestia dalszych losów monarchii. Referendum w tej sprawie rozpisano równocześnie; z wyborami do Zgromadzenia Konstytucyjnego (czerwiec 1946). Wybory przyniosły porażkę WłPK, spory sukces socjalistów i jeszcze większy chadecji, która wyrosła na najsilniejszą partię Włoch posiadając poparcie chłopstwa, kleru i części warstw średnich, kapitału oraz inteligencji. Monarchia została w wyniku referendum obalona (choć na głosujących za nią Południu wywołało to spore incydenty). Król Humbert n (następca Wiktora Emanuela III, który wyemigrował przed wyborami) udał się na wygnanie. Zgromadzenie Konstytucyjne przygotowało nową konstytucję (1947), która stanowiła wyraz układu sił, zawierając liczne populistyczne akcenty, kreując system postępowo-demokratyczny, charakteryzujący się ogromnym wpływem partii politycznych i parlamentu na życie kraju, słabszą rolę rządu, zwykle koalicyjnego (w warunkach proporcjonalnego prawa wyborczego przyznającego w parlamencie miejsca nawet najmniejszym ugrupowaniom) i niestabilnego W pierwszym 35-leciu powojennym żaden prawie gabinet włoski nie przetrwał dłużej jak parę miesięcy. Problemy gospodarcze związane z odbudową rozwiązano dopiero w latach boomu gospodarczego po 1950 roku. Najostrzejszy problem - kwestia Południa, a więc nierównowagi regionalnej, mafii, camorry, półfeudalnej struktury agrarnej, masowej emigracji i wyludnienia, pozostał ostry po dzień dzisiejszy. Wokół chadecji zgrupowały się ugrupowania demokratyczne. Prawica (mimo prób odbudowy partii faszystowskiej) nie odgrywała żadnej niemal roli. Monarchiści zeszli ze sceny w ciągu paru lat. Zagrożenie dla demokracji stanowiła lewica. Obok Partii Czynu (która zeszła z areny w 1948 roku) wchodziły w jej skład WłPK i Włoska Partia Socjalistyczna Jedności Proletariackiej. Mimo istnienia w WłPK sił autentycznie demokratycznych (przywódca partii na Południu, syn demokratycznego ministra z lat 20-tych, Giorgio Amendola), dominowały w niej żywioły stalinowskie i kominternowskie z Palmiro Togliattim (przywódca partii, jeden z sekretarzy byłej Międzynarodówki Komunistycznej, czynny bardzo w Hiszpanii w czasie wojny domowej) i Pietro Secchią (ściśle powiązanym z Berią) na czele. Kierowały one tą partią aż do początku lat 60-tych. Na czele socjalistów stał Piętro Nenni - uważany w Moskwie za przyszłego przywódcę komunistycznych Włoch. Nenni dopiero w 1956 r. zerwał sojusz z komunistami, a pod koniec życia był wicepremierem i jednym z przywódców większości rządowej. Partie lewicy miały sporą szansę na przechwycenie władzy. Na początku 1947 r. doszło jednak do rozłamu wśród socjalistów i wyodrębnienia się partii socjaldemokratycznej z przyszłym premierem Giuseppe Saragatem na czele. Socjaldemokraci zawiązali niebawem sojusz z chadecją. Równocześnie na początku 1947 r. de Gasperi usunął komunistów z rządu. Wybory parlamentarne 1948 r. przyniosły porażkę lewicy. Chadecją zdominowała przy pomocy małych partii centrowych i socjaldemokratów życie polityczne. Poważny wpływ miało na przebieg wydarzeń we Włoszech bezkompromisowe stanowisko Kościoła katolickiego, który zdecydowanie potępił komunizm grożąc w 1949 r. odłączeniem od Kościoła członkom partii komunistycznych i ich sympatykom i wyborcom. Włochy - do niedawna jeszcze kraj pokonany, pozbawiony w traktacie paryskim z 1947 r. swych kolonii - stały się niebawem pełnoprawnym członkiem instytucji zachodnioeuropejskich. Po nieudanej próbie zmiany ordynacji wyborczej, która miała zapewnić chadecji trwałą dominację i jednopartyjne rządy, de Gasperi odszedł (1953). Połowa lat 50-tych przyniosła krajowi epokę spokoju społecznego, umocnienia demokratycznych instytucji, szybkiego rozwoju gospodarczego. 4. Beneluks i Szwajcaria. Nieco odmiennie ukształtował się układ sił w krajach Beneluksu. Pozycja komunistów nie była tak silna, jak we Włoszech czy Francji, zniszczenia wojenne (poza Holandią) mniejsze. Ośrodkiem życia politycznego stały się partie katolickie, socjalistyczne bądz liberalne, kształtujące demokratyczne koalicje rządowe w całym okresie międzywojennym. Bodzcem rozwoju gospodarczego tych krajów stał się plan Marshalla, a następnie udział w integracji europejskiej. Jedynym poważnym konfliktem był kryzys 1950 r. w Belgii. Po powrocie z emigracji oskarżonego powszechnie o kolaborację z Niemcami króla Leopolda IV doszło do wystąpień, które spowodowały abdykację tego monarchy. Sytuację Belgii komplikował nasilający się konflikt walońsko-flamandzki. Szwajcaria trzymała się w owym okresie polityki pełnej neutralności. Nie przystąpiła nawet do ONZ, choć uczestniczyła w jej organizacjach wyspecjalizowanych, a pózniej w OEEC i w EFTA. 5. Austria. Austria, uznana w 1943 r. decyzją konferencji moskiewskiej ministrów spraw ' zagranicznych za kraj ujarzmiony przez Niemcy, została okupowana w kwietniu . 1945 r. przez wojska alianckie. Wkroczeniu wojsk radzieckich do Wiednia towarzyszyły zwykłe gwałty i grabieże. 27 kwietnia powstał rząd na czele z Karlem Rennerem, który proklamował republikę. W lipcu Austria została podzielona na 4 strefy okupacyjne: radziecką (Dolna Austria i Burgenland), amerykańską (Górna Austria i Salzburg), brytyjską (Styria i Karyntia) i francuską (Tyrol i Vorarlberg). Wiedeń podzielono na cztery sektory. Nie obciążono Austrii reparacjami. Niemniej nielegalny rabunek mienia przez oddziały radzieckie przybrał rozmiary niewiele ustępujące znanym z Niemiec. Szczególnie pierwsze miesiące okupacji Wiednia przez Armię Radziecką wspomina się po dzień dzisiejszy za zgrozą w naddunajskiej stolicy. W rządzie Rennera zasiadało 3 komunistów. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |